Categorie archief:Verhalen

Mijn vader was een kunstenaar. Een echte kunstenaar die hopelijk ontdekt zal gaan worden na zijn dood. Hij werd tijdens zijn leven al ontdekt door een groot aantal vrienden en bewonderaars, maar dat was voor hem helaas niet genoeg.

Mijn vader tekende of zijn leven ervan af hing. Hij barstte van de humor en was haast doorschijnend van melancholie. Hij had piepkleine oogjes die altijd glunderde en een kale kop met Einstein haar. Vroeger had hij een grote, zwarte baard.

Mijn vader was geweldig. Hij was knap, lief, veroordeelde niemand en had, zoals ik al zei, enorm veel humor. Geen afkraak humor of flauwe grappen, nee, humor uit noodzaak, vol fantasie en zelfspot. Hij kon ergens ín duiken, in een verhaal, een situatie, een mens, en daar dan helemaal in opgaan. Hij nam de tijd, beschreef nauwkeurig wat hij zag en voelde en iedereen lag blauw.

Helaas was mijn vader diep, diep onzeker en zwaar verbolgen.
Toen hij op het einde van zijn leven met infuus en al door de ziekenhuisgangen dwaalde bekeek hij met intens droeve oogjes de vaak matige kunstwerken die daar schaamteloos aan de muren hingen. Hij was kwaad. Hij had darmkanker. Waarom was ‘het’ hem niet gelukt?

Mijn moeder zei dat het kwam omdat hij een ‘blauwe baby’ was. Dat hij met de navelstreng om zijn nek geboren was en daardoor een hersenbeschadiging had opgelopen.
Hij was inderdaad enorm traag. Het duurde vaak lang voor hij een beslissing kon nemen. Hij zat ‘eindeloos te soebatten’, zoals mijn moeder dat zo mooi kon zeggen.

Hij heeft tot het einde van zijn leven aan het grote herenhuis geklust dat hij samen met mijn moeder gekocht had, vlak voordat ik geboren werd. Een bouwval van vijf verdiepingen. Hij zat toen op Sint Joost, de kunstacademie in Breda en werkte als een idioot met oud ijzer en lasmachines. Hij won de prijs voor de meest veelbelovende kunststudent, maar ja, toen kwamen er kinderen.
Hij was hartstikke stoer, maar voelde zich een sukkel, een watje, een mietje.
Hij bewonderde iedereen behalve zichzelf, hoewel hij diep van binnen wist dat hij ‘het’ wel degelijk bezat.

Hij had een sterke moeder met kunstzinnig bloed, maar zij raakte na de geboorte van haar oudste zoon emotioneel en fysiek gehandicapt. Met mijn vader, die als tweede kwam van de zes, was ze absoluut niet blij en dat was afschuwelijk goed te merken. Hij kreeg een bloedhekel aan haar en raakte zo zwaar beschadigd dat hij een echt diepe therapie niet overleefd zou hebben. Zijn arts zei dat hij dan hoogstwaarschijnlijk linea recta de singel ingelopen zou zijn.

Mijn sterke, dappere moeder was thuis degene die alles regelde. Mijn ouders hielden veel van elkaar en hadden een romantische relatie, met fijne vakanties en leuke feesten. Mijn moeder organiseerde twee eetclubs en een carnavalsvereniging, was betrokken bij de oprichting van de Vrije School en werkte part-time als logopediste. Zij zorgde voor het inkomen, waar mijn vader ook zeker aan bijdroeg. Hij maakte altijd kunst. Iets anders heeft hij nooit gedaan.

Elke dag stond hij vroeg op, scharrelde met sigaar door de lange tuin, ging naar zijn atelier of naar de nok en tekende of beeldhouwde terwijl hij luisterde naar klassieke muziek. Tussen de middag at hij een boterham met tahin, marmite en/of sambal, Zwitserse kaas en rauwe ui. Of met een haring als mijn moeder naar de markt was geweest.

Mijn moeder richtte een kunstuitleen voor hem op. Vroeger hadden ze ook de beeldende kunst regeling, de BKR, waar mijn vader werk voor moest maken, wat vervolgens op werd geslagen in diepe, donkere kelders. Voor de kunstuitleen moest hij ook werk op commando creëren. Dat vond hij niet leuk, maar hij deed het wel. Al klaagde hij vaak dat hij zijn werk veel te braaf vond.
De uitleen was een succes. We hadden vele leden en hele gezellige openingen met optredens en lachsalvo’s. Ons huis was beroemd. Iedereen was altijd welkom en er hing een inspirerende sfeer.

Op 5 januari dit jaar, precies drie jaar na mijn vaders overlijden, werd daar het startschot gegeven voor de crowdfundingscampagne die mijn moeder met drie bekwame heren op poten heeft gezet. Ze gaan samen een boek maken met tekeningen en gedichten die hij maakte in de jaren zeventig.
Mijn vader heeft zoveel werk geproduceerd dat je er wel honderd boeken van kunt drukken, maar dit werk ging mijn vader het meest aan het hart. De tekeningen en gedichten bewaarde hij in een diepe ladenkast, waar hij met veel zorg een zeil overheen spande als er weer eens een uitbundig feest gegeven werd in ons souterrain.
Het was zijn wens dat dit werk het licht zou zien.

Een week na de opening stond de teller al op 16.000 euro!
Het is troostend om te lezen wat mijn vader voor vele mensen betekent en betekend heeft. Jammer dat hij hier niets meer van mee krijgt. Hij geloofde pertinent niet in een leven na de dood.

Mijn vader, Dick Fluitsma.
Hij speelde piano en zong, hield van blues, Charlie Chaplin, verdiepte zich in Afrikaanse kunst, was bang voor vrouwen (inclusief mijzelf), hakte zulke grote, houten beelden dat hij kloven in zijn handen kreeg, werd vader van drie kinderen en opa van zes kleinkinderen.
Na mij kwamen mijn zus Marleen en mijn broer Joost. Wij kregen alledrie een jongen en een meisje.
Onze neef, kunstenaar Joep van Gassel die ook naar de kunstacademie in Breda ging, maakte, om zijn verdriet te verwerken, een enorme grafitti op een muur in Tilburg.
RIP Dick Fluitsma, The White Negro (mijn vader had ooit een tenstoonstelling met deze titel). Het toeval wilde dat er een hek omheen werd geplaatst zodat het werk nu nog zichtbaar is.

Afgelopen weekend gingen we met mijn moeder voor haar 75ste verjaardag naar de voorstelling ‘Lazarus’ in de Nieuwe de la Mar. Het was heel gezellig maar ik ergerde me dood aan de onpoëtische en humorloze musicalacteurs (behalve Belg Pieter Embrechts, die David Bowie zeker eer aan deed) en het decadente en milieuvervuilende gebruik van zwarte ballonnen en witte latex. Ik vond het geheel tenenkrommend.

Ik liep door de gangen van het theater, langs de ‘wall of fame’, en had zin om met een dikke lippenstift een grote piemel op de foto van Ruut Weissman te kalken. De triomphantelijke grijns van Ivo van Hove levensgroot naast David Bowie deed me sidderen van iritatie…

Lieve papa, toen je wist dat je zou sterven keek je me aan, wees van jou naar mij en terug en zei ‘artiesten’. Dat vond ik fijn en belangrijk. Jij bewonderde mij vanwege mijn moed en vrijzinnigheid. Ik jou vanwege je enorme productiviteit, fantasie en humor.

Ik hoopte inderdaad dat je nog es wat meer lef aan de dag zou leggen, dat je naar een sjamaan zou gaan of een jaartje op reis, de wereld rond, maar zo is het niet gegaan en het is okay. Ik ben zelf ook nog nooit de wereld rond geweest. Je was een geweldige opa voor mijn kinderen. Uren zat je te tekenen, met hen op je rustige schoot, en het voelt nu nog net alsof je leeft.

Als jullie benieuwd zijn naar het werk van mijn vader, doneer en ontvang het hoogstwaarschijnlijk prachtige boek in september!

https://www.voordekunst.nl/projecten/8584-dick-fluitsma-een-getekend-leven-1#

Ik liep met mijn vriend over de Albert Cuyp. We waren net terug van vakantie. Ondanks alle gedachten over hoe hard ik zou gaan werken als ik weer thuis zou zijn streken we neer op een bankje om een jointje te roken.

Ik was vrolijk en éventjes mijn intense depressie te boven die was ontstaan door de stevige druk van drie pubers in een vervangende Volvo met open dak (onze Volkswagencamper was gecrasht) en de regelmatig opborrelende twijfel over mijn ware geaardheid en hoe het leven het best te leiden. Ik zocht voortdurend naar tekens, had met tranen in mijn ogen aan mijn overleden vader de kunstenaar gedacht en hem gevraagd mij in godsnaam wijze raad te geven.

Mijn vriend had me overtuigd en bemind en hier zaten we dan, symbiotisch als voorheen, naast een magere man met pet die lichtjes naar urine rook. Zijn schoenen waren besmeurd met iets wat op jam leek en hij had een fraaie wandelstok bij zich.
‘Wat is het fijn om hier te zitten’, zei ik, ‘met eerste klas uitzicht. Het verbaast me altijd weer hoeveel verschillende mensen er op de wereld zijn’.

De man kwam uit een gezin van twaalf en was opgegroeid in de Van Eeghenstraat. Zijn moeder was Hongaarse en kon het huishouden blijkbaar prima aan.
‘Mijn broer was een bekend jazzmusicus, maar waarschijnlijk kent u hem niet’.
Inderdaad, ik had nog nooit van de naam Theo Taldick gehoord en zocht hem op op internet.
Een artikel in de muziekencyclopedie.
‘Zal ik het aan u voorlezen?’
De man luisterde het tragische verhaal met een innerlijk gniffel aan. Soms een diepe zucht.

‘Zo te horen was uw broer tamelijk briljant’.
‘We waren allemaal briljant’.

Theo was vanaf zijn twintigste bandleider geweest met in zijn band onder andere jeugdvriend Hans Dulfer die hem aan het eind van zijn leven nog een trompet kado had gedaan. Die had hij binnen een week verkocht. Zijn laatste dertig jaren had hij als dakloze heroïnejunk versleten.
Ik was er stil van.

Inmiddels hadden zich, behalve meeuwen en duiven, nog andere schooiers rondom een grote berg afval verzameld.
‘Ik maak elke dag een wandeling met opgetogen tred’, sprak onze blije bankgenoot.
‘Ik ga dan naar een kleine boerderij voorbij het Amstelstation en daar wacht mij een oude geit. Ik neem steevast een wortel voor hem mee’.
‘U lijkt erg tevreden’.
‘Dat ben ik zeker’. Ik geloofde hem onmiddelijk.
‘Ik ben al 81’.

Mijn vriend probeerde de juiste locatie van de boerderij te achterhalen. Toen dat niet helemaal lukte voelde ik een lichte woede opkomen bij onze sympathieke gesprekspartner.
Ik stond op en liep naar de berg afval.
Tussen pallets en lege olieblikken lagen stronken witlof en bosjes peterselie. Ik viste er een paar tussenuit. Voor mijn eigen geitjes thuis. Oh nee, één hield niet van witlof en de ander niet van peterselie. De derde was alweer bij zijn eigen geitenmoedertje beland.

Het verhaal van broer Theo had me diep geraakt.
Zoveel talent en dan zó tragisch eindigen. Ik was benieuwd naar zijn muziek, maar helaas, hij had geen platen opgenomen.

We namen afscheid van de man. ‘Het was erg aangenaam kennismaken’.
Dat vonden wij ook.
Ik gaf gehoor aan mijn shopverslaving en dook een kledingwinkel in.
De man, die overigens Anton heette, kwam nog even terug naar mijn vriend om te vertellen dat zijn oudste broer racecoureur op Zandvoort was geweest. Hij had zijn eigen racewagens gebouwd.

We fietsten naar huis en passeerde de woonboot van de zus van mijn vader.
Een lieve, stoere vrouw, die in haar jeugd basgitaar had gespeeld en aan acrobatiek had gedaan. Ik zag haar bijna nooit meer. De familiebanden waren er wegens veelvoorkomende psychische problemen in de loop der tijd niet beter op geworden.
‘Zullen we even bij haar langsgaan?’, opperde mijn vriend, die over de hele wereld heeft gewoond en voor niets of niemand bang is.
Ik voelde een grote weerstand, maar door het verhaal van Theo durfde ik het aan.

Toen mijn tante haar hoofd door het luik stak keek ze geschrokken en koud.
‘Ik weet niet of dit wel zo gepast is’.
Vriend zei dat het niet gaf en dat we ook wel een andere keer langs konden komen als ze dat leuk zou vinden? Daar had ze totaal geen oren naar. Hoofdstuk gesloten. Luikje dicht.
De lievelingszus van mijn vader. Het gezin geteisterd door een moeder met hysterische neigingen, leidend aan diepe depressies. Mijn eigen moeder had me in mijn jeugd veelvuldig doch zeker niet kwaad bedoeld met haar vergeleken.

Ok. Zo was het dus.
Was dit de stille hint van mijn vader?
Aan de bak! 444. Creëren! Dwars door alle gekte heen!
Of… moest ik nu juist gewoon blij en tevreden de geit gaan voeren?
Me laten leiden door een wortel? One day…

Nee!

Ik was geboekt op een regenachtige zondagmiddag op een smartlappenborrelboot. Een beetje onder mijn prijs (althans, voor deze commerciële organistatie) en de boekjes moest ik zelf nog maken. Dat had ik niet gedaan. Ik had een stapeltje van de concurent meegenomen. Ik voorvoelde al dat ik daar gemakkelijk mee weg zou komen.

Ik kwam aan bij de opstapplaats voor Sea Palace. Ik haalde mijn zeemanspet uit mijn tas, zette deze op mijn hoofd en liep op een groep mensen af van wie ik vermoedde dat het mijn cluppie zou zijn. Altijd een beetje eng, maar ze waren vriendelijk en niet al te beidehand. Een mannetje of 17.
‘Wie zijn de gelukkigen?’ Het ging om een 25-jarig huwelijksfeest.
‘Ik en André’, sprak een lieve, langharige vrouw en wees op een wat gezwolle man in een rolstoel. ‘We hadden eigenlijk een groot feest willen geven maar dat houdt hij niet meer vol’.

Ik nam de familiesamenstelling door en liet het allemaal even op me in werken.
Er was nog een oudere, grijze zus die ook in een rolstoel zat. Ze keek me verwachtingsvol aan.
‘Zo, nu de boot nog, en Fred en José’.
‘Dat komt helemaal goed, deze mevrouw weet alles’.

De boot was te laat. Ik keek op mijn callsheet en vond naam noch nummer van de schipper. Alleen een nummer van kantoor. Geen gehoor. Stom dat ik dat niet even had gecheckt.
Ik liep een paar keer de kade op en neer en sprak een aantal boten aan.
Niet voor ons helaas.

De familie bleef rustig en maakte grappen. Ik kon wel door de grond zakken.
Ik kreeg het nummer van een waarschijnlijk nog vrije boot, en besprak met de jubilaresse hoe we dit nu konden oplossen. Ze had alles toch goed geregeld en betaald en voelde zich flink voor schut staan ten opzichte van haar familie. Mij nam ze gelukkig niets kwalijk. Twee magere, wat pissige dames (‘Ach ja, die zijn van André z’n kant’) haakten af.

Toen kwam onze redding. De boot was precies een half uur te laat. Foutje in de planning. Een aardige, jonge schipper met een knap gezicht knoopte de regenflap open. Hij was die morgen vroeg uit z’n bed gebeld.
De boot was mooi maar bepaald niet rolstoelvriendelijk.
Wat nu. Hier had de familie vaker mee te kampen gehad. De schipper, die Skip heette, maakte een rondje om het ‘instappen’ te vergemakkelijken.
Een voor een werden de zieken de boot in gehesen. De jongste dochter moest huilen. Ze was lief maar kwetsbaar. Iets was er niet in orde.

Eerst de loodzware André. Hij gaf zich gewillig over. De kapitein krabte achter zijn oren. ‘Ik kan de veiligheid niet helemaal garanderen’. Ik besprak de kwestie met de familie en ze gingen ervoor. What else do you do.
Pfoeh. Iedereen zat. Rolstoelen ingeklapt tegen de achterwand. Grote teil gekoelde drankjes in het midden. De boot vertrok.

Na nog wat wat gerommel en geschuivel kwam de familie tot rust en werd het heel gezellig. Het ontroerde mij hoe vol overtuiging iedereen meezong.
‘Wat een heerlijk koor zijn jullie!’
André koos nummertje 17. ‘Dans je de hele nacht me mij’… La la lala lala lala…
De jongste dochter ‘Rosanne, ik weet dat er heel veel mannen zijn’…

Kapitein Skip vertelde zo nu en dan iets over de stad en de panden waar we langs voeren. Hij wist veel en sprak vol overtuiging, maar voelde ook wel aan dat de familie vooral wilde zingen. Zingen en varen! Als papa maar genoot.

Halverwege werden er nog wat bitterballen en zo’n Amsterdamse kaas en worst plank aan boord gehesen. Daar waren we wel aan toe. Ik en Skip werden zeker niet overgeslagen.
Om de beurt kozen ze een liedje en toen de zon doorbrak zongen we op initiatief van André ”t Was aan de Costa del Sol’, en later ‘Een beetje verliefd ‘ en ‘Geef mij maar Amsterdam!’

Weer terug bij af gaf ik iedereen een hand en wisselde we gegevens uit. Dit was natuurlijk een grote blunder van de organisatie. Skip was ‘gewoon eigenlijk heel erg kwaad’.

André mompelde ‘tot over vijf jaar…. dertig jaar getrouwd’.
Zijn vrouw vertelde me wat er met hem aan de hand was. Hij had een spierziekte en niet lang meer te leven. Hun jongste dochter was erfelijk belast. Moeder was trots dat ze de boel draaiende wist te houden. ‘We hebben voor haar een huisje laten bouwen in de tuin’.
Wat een fijne vrouw. Zoveel liefde en dankbaarheid. Ik had onderweg al een traantje weggepinkt.

Skip en ik dronken nog een drankje aan boord en bespraken ons werk. We waren blij dat het uiteindelijk toch nog zo’n mooie tocht geworden was.